Günümüzde birçok fabrika ve tesisin su tasarrufu konusundaki iddialarını temel bir referans noktası olmadığı için bilimsel olarak doğrulamak mümkün olmuyor. Ancak, indigo boyama sürecindeki su kullanımını ortaya koyan bir çalışma, denim üretiminde sürdürülebilirliği ölçmek için evrensel bir referans noktası getiriyor.
Denim tedarik zinciri platformu ve kot endüstrisinde etik ve sürdürülebilir inovasyon alanında faaliyet gösteren düşünce kuruluşu Transformers Foundation, bu konuyu incelemek ve endüstri standartlarını belirlemek üzere Şubat 2024’te Indigo Council’ı kurdu.
Konsey, denim tedarik zincirinin tüm aşamalarından uzmanların oluşturduğu bir koalisyondan oluşuyor. Bu koalisyonun üyeleri arasında; Denim fabrikaları (Candiani, Crescent Bahuman, Naveena, Diamond Denim, Soorty, Orta, Advance Denim), makine üreticileri (Morrison Textile Machinery, Karl Mayer), boya ve kimyasal tedarikçileri (DyStar), bağımsız teknik danışmanlar ve denetçiler (bluesign®) yer alıyor.
Bu paydaşlar, Pakistan, Türkiye, İtalya ve Çin’deki fabrikalardan alınan gerçek operasyonel verileri topladı, doğruladı ve analiz etti ve ilk çalışmasını hazırladı. 24 Temmuz 2025’te Transformers Foundation, ödüllü araştırmacı gazeteci Alden Wicker tarafından yazılan “İndigo Boyama Sırasında Su Tüketimi için Referans” başlıklı raporu yayınladı. Bu rapor hem ip hem de kesici sistemlerde indigo boyamada tipik, aşırı ve sınıfının en iyisi su tüketiminin gerçekte neye benzediğini tanımlayan ilk açık kaynaklı çalışma olarak öne çıkıyor.
İndigo boyamada tek tip bir yaklaşım yoktur
İndigo boyama, kimyasal ve fiziksel reaksiyonları içeren uzun ve karmaşık bir süreçtir ve ham maddelerin kalitesi ve türü, üretim yöntemleri ve hava durumu, nem, su kalitesi gibi çevresel faktörlerden etkilenir. Bu faktörler sadece ülkeden ülkeye veya bölgeden bölgeye değil, fabrikadan fabrikaya ve hatta aynı fabrika içinde günden güne de değişebilir.
Dahası, indigo boyama, gelenek ve zanaatkarlığa derin bir şekilde kök salmış olup, tarifler, koşullar ve uygulamalar kültürler ve bölgeler arasında farklılık gösterir. Buna tüketicilerin sürekli değişen beklentileri ve trendleri de eklendiğinde, indigo boyamada tek tip bir yaklaşım olmadığı görülür.
Araştırma çalışması, dünya çapındaki denim fabrikalarıyla istişare edilerek gerçekleştirilip, veri toplama ve derleme görevini üstlenen özel araştırmacılar tarafından denetlendi. İndigo boyamada su kullanımının kapsamlı bir şekilde anlaşılması için nicel ve nitel yöntemler birlikte kullanıldı. Çalışma, çok sayıda kaynaktan (görüşmeler, masa başı araştırma, fabrika ziyaretleri) elde edilen verileri birleştirerek, indigo denim boyamada su tüketimine ilişkin ayrıntılı bir bakış açısı sunuyor.
Bu çalışma yalnızca indigo boyama sürecinde neler olduğunu ele alırken, boyutlandırma, dokuma ve diğer son işlem süreçlerini dışarıda bırakıyor. Çalışma makineler ve indigo kimyası olmak üzere iki ana alana odaklanıyor.
Makineler için, temel kumaş yapısı, renk tonu, derinlik ve ring etkisi için karşılaştırma amacıyla belirli makine türleri (halat boyama ve slasher boyama) belirlenerek referans değerler oluşturuldu.
İndigo kimyasalı konusunda ise, çalışma sıvı indigo uygulamalarına odaklanarak, kumaş tonları ve boya uygulama yöntemleri için referans değerler belirlemek amacını taşıyor.
En iyi uygulamalarla su tüketimi yaklaşık 3,00 L/kg’a düşürülebilir
Sonuçlara göre, ön boyama için ilk su tüketimi, çalışmaya katılan ve yüksek kalite standartları ve operasyonel verimlilikleriyle tanınan tüm fabrikalar için neredeyse aynı oldu. Yıkama ve durulama için kullanılan ortalama su miktarı, halat boyamada 15-20 L/kg ve slasher boyamada 10-15 L/kg olarak belirtildi. Çalışma, en iyi uygulamaların hayata geçirilmesiyle bu rakamların sırasıyla 3,85 L/kg ve 3,40 L/kg’a düşürülebileceğini ortaya koydu.
Denim kumaş fabrikalarından toplanan verilere dayanan hesaplamalar, alttaki grafikte yer alan tüm sabit ve değişkenlere bağlı olarak, boyama sonrası yıkama kutularındaki toplam su tüketiminin 3,40 L/kg ile 15,00 L/kg arasında değiştiğini gösteriyor.
Tabloda, az miktarda su kullanıldığında boyama-yıkama işleminin sonunda iplik üzerinde kalan indigo yüzdesinin %97’ye kadar ulaşması dikkat çekiyor.
Bu rapor, çözgü ipliği için standart indigo boyama sürecinde su tüketimini azaltmanın, bu soruna bilimsel ve veriye dayalı bir yaklaşımla ele alındığında mümkün olduğunu göstererek önemli bir dönüm noktası teşkil ediyor.
Indigo Council şu anda atık su arıtma, indigo geri dönüşümü, terbiye ve daha az etkiye sahip boyama teknolojileri ile ilgili gelecekteki kriterler üzerine de araştırmalar yürütüyor.
