Osmanlı döneminde üretilen Edirne kırmızısı yürütülen çalışmalarla yeniden kentin ekonomik ve kültürel değerleri arasına kazandırılıyor. Edirneli boya ustalarının 15’inci yüzyılda geliştirdiği, 1740’lı yıllarda Fransa’da üretilmeye başlanan “Rouge d’Adrinople”, sanayi devrimiyle birlikte sentetik boyaların yükselişe geçmesiyle uzun yıllardır unutulmaya yüz tutmuştu.
Kentin bu özgün rengini yeniden canlandırmak amacıyla Edirne Valiliği, Edirne Belediyesi ve Trakya Üniversitesi öncülüğünde 8 yıl önce başlatılan çalışmalar meyvelerini verdi. Bu kapsamda tanıtım etkinlikleri, sempozyumlar ve bilimsel araştırmalar düzenlenirken, rengin elde edildiği rubia tinctorum adlı kök boya bitkisinin deneme ekimleri yapıldı. Tarım ve Orman Bakanlığı Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsünün Tıbbi Aromatik ve Boya Bitkileri Bahçesi’nde başlatılan deneme ekimleri başarıyla sonuçlandı. Bitkinin kent genelinde yaygınlaştırılması amacıyla yapılan çalışmalar kapsamında, Uzunköprü ilçesinde de üretici Şenol Ataç tarafından 10 dekarlık alana yapılan ekimlerin hasadı traktörlerle başladı.
Trakya Üniversitesi öncülüğünde yürütülen proje sayesinde bir tekstil firması, bitkiden elde edilen doğal boyayla üretilen kumaşlardan kravat, fular, kıyafet ve hediyelik ürünler geliştirdi. Böylece Edirne kırmızısı, yeniden kentin kimliğini temsil eden kültürel ve ekonomik bir değer haline geldi. Bu kapsamda ekim alanlarını genişleterek çiftçilere alternatif gelir kaynağı oluşturması hedefleniyor.
Ekilen bitkilerin kök verimi iyi
Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kök boya bitkisinden elde edilen Edirne kırmızısının rengi ve doğal yapısıyla ilgi çektiğini belirtti. Tülek, “Günümüzde organik boyacılığa ilgi arttığı için daha değerli hale geldi. Bu kültürel değeri yaşatmak, eski günlerdeki değerine ulaşması için önemli çalışmalar yapıldı” dedi.
Üreticilere örnek çalışmalar yaptıklarını ve bitkinin üretimine başlandığını anlatan Tülek, şunları kaydetti: “Kurulumu yapılan bahçede hasat yapıldı. Kök veriminin iyi olduğunu gördük. Rubia bitkisinde yeterli kök verimine ulaşılması için 2-3 yıl geçmesi gerekiyor. Ardından hasat işlemi yapılıyor. Elde edilen kökler kurutulup öğütüldükten sonra boyacılık için uygun hale geliyor ve kullanılmak üzere tekstil sektörüne gönderiliyor” dedi.
Üretici Şenol Ataç ise tekstil sektörünün Edirne kırmızısına ilgi gösterdiğini ifade ederek tekstil sektörünün artık doğal boyalara yönelmeye başladığını belirtti. Gelen talep doğrultusunda ekim alanlarını artıracaklarını ifade eden Ataç, “Elimizde yeterli tohum ve fidemiz var. Ekimi yapılacak yerimiz de var. Yaptığımız çalışmalar bize iyi tecrübeler kazandırdı. Bundan sonraki çalışmalar daha iyi olacak. Dekarda yaklaşık 350 kilogram kök boya bitkisi elde ettik. Yıllar içinde bu verim artıyor.” diye konuştu.