Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay, 2023 ve 2024’ün ardından bu yılın ilk dört ayını da zararla kapatan Türk hazır giyim sektörünün içinde bulunduğu kritik duruma dikkat çekmek ve acil çözüm önerilerini paylaşmak üzere basın açıklaması yaptı. Sektörün durumunu ve mevcut ekonomi politikalarının bundaki etkilerini değerlendiren Narbay, geçtiğimiz aylarda açıkladıkları 10 maddelik acil destek önerilerini tekrar hatırlatarak özellikle ilk 3 maddenin önemine vurgu yaptı.
Uygulanan faiz politikasının enflasyonist etki yarattığını ve mevcut koşulların sürmesi halinde yıl sonuna kadar çok sayıda firmanın öz kaynaklarını tüketeceğini söyleyen Narbay, yitirilen rekabet gücünün sonucunda da müşteri ve istihdam kayıpları ile birlikte kaçınılmaz bir son olarak konkordato ve iflaslar ile karşı karşıya kalınacağına dikkat çekti.
“Devlet desteği artık bir tercih değil, zorunluluk”
Türk hazır giyim sektörünün, tekstil sektörü ile birlikte Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden biri olarak ülke ekonomisine 1 milyon kişilik istihdam ve 50 milyar dolarlık üretimle katkı sağlamakta olduğunu söyleyen Narbay; “Ancak son dönemde yaşanan ekonomik dalgalanmalar ve uygulanan politikalar, sektörümüzü sürdürülemez bir noktaya getirmiştir. Sebebi olmadığımız bu krizden, tek başımıza çıkmamız mümkün görünmemektedir. Bu nedenle devlet desteği artık bir tercih değil, zorunluluk haline gelmiştir” açıklamasında bulundu.
Narbay sektörün durumunu rakamlarla şöyle özetledi: “2022-2024 döneminde resmi enflasyon %138 olarak açıklanırken, aynı dönemde asgari ücrette %249, politika faizinde ise %258 oranında artış yaşandı. Bu rakamlar arasındaki çarpıcı fark, ekonomideki fiyat baskılarının resmi enflasyonun işaret ettiğinden daha derin ve yaygın yaşandığına işaret etmektedir Ayrıca asgari ücretteki yüksek artışa rağmen çalışanların alım gücünde belirgin bir iyileşme gözlenmemektedir. Bu durum da açıklanan veriler ile günlük hayat arasındaki uyumsuzluğu ortaya koymaktadır.”
“Türk hazır giyim ürünleri, Uzak Doğu’dan %60, Kuzey Afrika ülkelerinden ise %45 daha pahalı”
“Maliyetlerimizin en az %249 arttığı bir dönemde, gelirlerimizi doğrudan etkileyen döviz kurundaki artışın yalnızca %101 seviyesinde kalması, gelir-gider dengesini sektör aleyhine ciddi şekilde bozmuştur” diyen Toygar Narbay, bu açık farkın, üretim süreçlerinde yapılan verimlilik, inovasyon ve markalaşma yatırımlarıyla telafi edilemeyecek ölçüde derin olduğunun altını çizdi: “Resmi enflasyon rakamları baz alındığında dahi, sektörümüzün dolar bazında %27 oranında ek maliyet taşıdığı görülmektedir. Bu durum, uluslararası pazarlarda rekabet gücümüzü ciddi şekilde zayıflatmıştır. Öyle ki bugün Türk hazır giyim ürünleri, Uzak Doğu’dan %60, Kuzey Afrika ülkelerinden ise %45 daha pahalı hale gelmiştir.”
“Mevcut politikaların, enflasyonu kalıcı olarak düşürmeye engel olduğu kanaatindeyiz”
Faiz politikasının sektöre olan etkilerine değinen Narbay, “Mevcut ekonomi politikası, kur artışını baskılayarak enflasyonu kontrol altına almaya yöneliktir. Ancak geçtiğimiz yıl kur sepetindeki %16’lık artışa rağmen enflasyonun %44 olarak gerçekleşmesi, bu politikanın etkinliğine dair soru işaretleri oluşturmaktadır. Üstelik yüksek faiz oranları, vadeli ve taksitli satışlara yansıyarak ürün fiyatlarını yukarı çekmektedir. Örneğin, altı ay vadeli satılan bir üründe %60’lara ulaşan ticari faiz maliyeti nedeniyle üretici fiyata %30’un üzerinde ek faiz yükü koymak zorunda kalmaktadır. Bu da faizden kaynaklı fiyat artışlarının, enflasyona doğrudan geçişini tetiklemektedir” dedi.
Diğer yandan, ithalatçıların kullandığı forward kur hesaplamalarında faiz önemli bir bileşendir. Kur ve faiz çarpımıyla oluşan bu fiyatlama yöntemi, ürün fiyatlarına yansımaktadır. Bu durum da Avrupa’da 10 Euro olan bir ürünün ülkemizde 14-15 Euro’ya satılmasının temel sebebidir.
Ek olarak, bir yıl sonra oluşacak enflasyon %25 seviyesinde hedeflenirken %46 faiz verilmesi, parasal genişleme nedeniyle de enflasyonist etki yaratmaktadır.
Tüm bu nedenlerle ihracatçının rekabet gücünü ve sermaye yapısını aşındıran mevcut politikaların, enflasyonu kalıcı olarak düşürmeye engel olduğu kanaatindeyiz. Ekonomik dengeyi gözeten, üretimi ve ihracatı merkeze alan yeni bir değerlendirme sürecine ihtiyaç duyulduğu aşikârdır.
“Acil bir destek paketi hazırlanmalı”
“Rekabet gücünü ve öz sermayesini kaybeden hazır giyim sanayimiz için acil bir destek paketi hazırlanmalıdır” diyen Toygar Narbay, TGSD olarak geçtiğimiz aylarda kamuoyu ile paylaştıkları 10 maddelik destek önerisinin 3 maddesinin bu aşamada kritik öneme sahip olduğunun altını çizdi. Narbay; “Biz de Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği olarak, sektörümüzün geleceğini korumak ve ülkemizin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sunmaya devam edebilmek adına bu süreçte kamu, finans ve ilgili tüm paydaşlarla yapıcı iş birlikleri geliştirmeye ve üzerimize düşen sorumlulukları üstlenmeye hazırız” diye konuştu.