Türkiye’de Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi (BAİBÜ) akademisyenleri, bor madeninden yüksek koruyuculuğa sahip, konforlu kullanım sunan cerrahi maske geliştirdi. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığının desteğiyle 2023 yılında hayata geçirilen proje kapsamında, bor madeninden maske üretilmesi için Isparta Süleyman Demirel Üniversitesinden tekstil mühendisliği ile Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesinden kimya, hemşirelik ve mikrobiyoloji bölümlerinde görevli akademisyenlerden destek alındı. Yürütücülüğünü Prof. Dr. Arzu Özcan İlçe’nin yaptığı projede, Prof. Dr. Cevher Altuğ, Prof. Dr. Sibel Kaplan, Dr. Öğr. Üyesi Ganime Esra Soysal, öğretim görevlileri Şeyda Karabörk ve Sanaz Lakestani Sarkarati yer aldı.
Çalışmalar sonucu, “aktif karbonlu yüksek filtrasyonlu bor maske (AK-B-MASK)” ve “yüksek filtrasyonlu bor maske (B-MASK)” ismi verilen iki tür maske üretildi. BAİBÜ Bilimsel Endüstriyel ve Teknolojik Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde testleri yapılan maskelerin, muadillerine göre kimyasal kirleticiler ile bakteri ve virüslere karşı daha yüksek filtreleme sağladığı belirlendi.
Türk Patent Enstitüsü üzerinden uluslararası düzeyde patent başvurusu yapılan maskenin, sonraki süreçte ticarileştirilmesi hedefleniyor.
Bor mineralinden cerrahi maske, N95/FFP2 ve N99/FFP3 maskelere göre daha konforlu
BAİBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Arzu Özcan İlçe, AA muhabirine yaptığı açıklamada Türkiye için önemli element olan borun, uçak sanayi, mobilya endüstrisi ve ilaç sektörü gibi birçok alanda kullanıldığını söyledi. Daha önce bordan cilt bakım ve yara kremi yaptıklarını belirten İlçe, buradan elde ettikleri bilgilerden yola çıkarak cerrahi maske geliştirmek için çalışma yaptıklarını aktardı.
İlçe, yüksek koruyuculuğa sahip kullanım konforu sunan maske geliştirmeyi amaçladıklarını dile getirerek, çalışmaları sonucu bor kullanarak iki tür maske ortaya çıkardıklarını anlattı:
“Diğer maskelerle kendi maskelerimizi karşılaştırdık. N95/FFP2 ve N99/FFP3 maskeleri bizi koruyor ama takan kişiyi zorluyor çünkü oldukça kalın dokuda oldukları için soluk alıp vermek oldukça zor. Ayrıca bunların karbondioksit retansiyonuna (birikme) neden olduğuna dair de çalışmalar var. Bizim maskemiz cerrahi maskeye benziyor, ortasında özel nanoteknolojiyle yerleştirdiğimiz borlu filtremiz var. Cerrahi maske, N95/FFP2, N99/FFP3 ve bizim borlu maskemizi önemli kimyasal kirleticiler olan uçucu organik bileşikler ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar açısından geçirgenliklerini karşılaştırdık. En az geçirgen olan, ortamdaki kirleticilerden en fazla koruyan bizim ürettiğimiz borlu maske olduğunu gördük. Maskelerin viral ve bakteriyel filtrasyonunun N99 ve N95 maske ile eş değer, kullanımının ise onlardan daha konforlu olduğunu gördük.”
İlçe, maskelerin, sağlık sektörünün yanı sıra hayatın her alanında bulunan uçucu organik bileşikler, hava kirliliği ve kimyasalların olduğu ortamlarda da etkili olacağına inandıklarını ifade ederek, “Maskelerimiz hastanenin her alanında, yoğun bakımlar, ameliyathaneler, acil servisler, klinikler, ayrıca endüstride kimyasal kirleticilerin olduğu oto sanayide, boya sanayide ya da farklı endüstrilerde kullanılabilir” dedi.
“Maskenin ticarileşmesi konusunda yatırımcılardan destek bekliyoruz”
Maskelerin seri üretimi için girişimde bulunduklarını vurgulayan İlçe, “Maskelerin uluslararası patent başvurularını gerçekleştirdik. Maskenin ticarileşmesi konusunda yatırımcılardan destek bekliyoruz” diye konuştu.