17 Haziran 2025 tarihinde Mandarin Oriental Bosphorus’ta düzenlenen ‘Türk Giyim Endüstrisinin Dönüşüm Yolculuğu’ konferansında konuşan değer zincirindeki üst düzey yöneticiler, Türkiye’nin yakın kaynak avantajlarından nasıl yararlanması gerektiğini özetlerken, aynı zamanda, ortaya çıkan tedarik noktalarına karşı rekabet gücünü korumak için eş zamanlı dijital ve yeşil geçişini hızlandırması gerektiğini belirttiler.
İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği’nin (İHKİB) ev sahipliğinde düzenlenen konferansta, güncel gündem maddelerinden biri de 1995’ten bu yana yürürlükte olan AB-Türkiye Gümrük Birliği’nin güncellenmesine yönelik talepler oldu. TİM Başkanı Mustafa Gültepe mevcut haliyle Gümrük Birliği’nin Türkiye ile AB arasındaki iş birliğini desteklemekten çok, sınırlandırdığını ifade etti.
Avrupa Giyim ve Tekstil Konfederasyonu (Euratex) Başkanı Mario Jorge Machado ise anlaşma kapsamında dikkat edilmesi gereken reform alanlarına değindi. Bunları hizmetler, dijital ticaret ve sürdürülebilirlik standartları olarak sıraladı. AB’nin üçüncü büyük tekstil ve hazır giyim tedarikçisi konumunda bulunan Türkiye ile AB arasındaki ilişkinin stratejik önemine vurgu yapan Machado, AB’nin Türkiye’nin birincil ihracat destinasyonu olduğunu ve Türkiye’nin tekstil ve hazır giyim ihracatının yüzde 40’tan fazlasını gerçekleştirdiğini belirtti. AB-Türkiye tekstil iş birliğinin tüm potansiyelini ortaya çıkarmak için Euratex’in bu Gümrük Birliği’nin modernizasyon sürecinin hızla başlatılması çağrısında bulunduğunu söyleyen Machado, Avrupa Komisyonu’nun Avrupa Yeşil Mutabakat çerçevesi kapsamında kapsamlı değişikliklerin uygulamasıyla birlikte sektörün yoğun düzenleyici baskı altında olduğunu kaydetti.
Türk giyim üreticileri zorluklara rağmen sürdürülebilirlik ve dijitalleşmede önemli bir ilerleme kaydetti
Euratex Genel Müdürü Dirk Vantyghem büyük bir değişimin geldiğini, tekstil ve hazır giyim sektörü için eko tasarım gereklilikleri, dijital ürün pasaportu, geliştirilmiş due-dilligence mevzuatı ve sıkı izlenebilirlik standartlarını kapsayan tamamen yeni bir düzenleyici çerçeve hazırlandığını söylerken, Türkiye de dahil olmak üzere sektörün bu değişime nasıl yanıt vereceğinin önemli olduğunu kaydetti.
Türk sektör liderleri ise tüm bu zorluklara rağmen sürdürülebilirlik ve dijitalleşme gerekliliklerini karşılamada önemli ilerleme kaydettiklerini ifade ederken, Mustafa Gültepe Türk giyim üreticilerinin dönüşüm projeleri için AB hibe fonundan 37 milyon euro kullandığını, sektörün yatırımları arasında KOBİ üreticilerine dijitalleşme ve daha sürdürülebilir hale gelme konusunda yardım sağlamak için tasarlanan Avrupa Dijital İnovasyon Merkezleri (EDIH) Ağı kapsamında AB tarafından finanse edilen Midas Projesi’ne Türkiye’nin dahil olduğunu belirtti.
İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde uluslararası ticaret hukuku yardımcı doçenti olan Dr. N. Pınar Artıran ise uyum zorunluluğunun pazar erişiminin ötesine uzandığını vurgularken başka bir ülkede, özellikle tekstil ve hazır giyimde üretim yapsanız bile, AB pazarına mal getirdiğinizde, bu uyum yasalarına uygun şekilde üretim yapılması gerektiğini belirtti.
“Satın alma uygulamalarını dönüştürmeden sürdürülebilirlik imkânsız”
Uluslararası Giyim Federasyonu (IAF) Başkanı Cem Altan sürdürülebilirlik yatırımlarını baltalayan mevcut satın alma uygulamalarına yönelik eleştirilerde bulunurken satın alma uygulamalarını dönüştürmeden sürdürülebilirliğin imkânsız olduğunu, markalar ve perakendecilerin yalnızca en düşük maliyeti önceliklendirmeye devam etmeleri halinde yeşil üretim ve sosyal uygunluğa yönelik yapılan tüm yatırımların riske gireceğini vurguladı.
Amerikan Giyim ve Ayakkabı Birliği (AAFA) Başkanı ve CEO’su Steve Lamar, ABD pazarı perspektifinden bakıldığında, Trump yönetimi altındaki mevcut tarife belirsizliklerine rağmen Türkiye’nin tedarik zinciri çeşitlendirme eğilimlerinden faydalanmak için iyi bir konumda olduğunu ifade ederken, Türkiye’nin güçlü bir zanaatkarlığa, kaliteye dair bir üne, Avrupa pazarlarına yakınlığa ve bu pazarlar hakkında bilgiye ve mevcut güçlü ABD marka ortaklıklarına sahip olduğunu belirtti.
Son olarak Euratex’ten Jorge Machado jeopolitik gerginliklerin “küresel değer zincirlerinin bölgeselleşmesini teşvik ettiğini” belirterek yakından tedarik anlatısına bir ağırlık kazandırdığını, Pan-Avrupa-Akdeniz menşe kurallarının modernize edilmesiyle Avrupa ve çevresinde sağlam bir bölgesel değer zinciri oluşturmak adına fırsatlar yaratacağını ifade etti.