Ekonomik ve finansal zorluklar beklentileri küresel ve yerel olarak olumsuz etkiledi. Dünya Bankası raporuna göre küresel ekonominin 2019 yılında 2,9, Türkiye’nin ise %1,6 oranında büyüyeceği tahmin ediliyor. Türk ekonomisi için bu büyüme tahmini son 10 yılın en düşük seviyesini gösteriyor.
Dünya Bankası yayımladığı Ocak 2019 Küresel Ekonomi Beklentileri Raporu ile küresel ekonomiyi bekleyen belirsizliği ve kara bulutları gözler önüne seriyor. Raporda küresel ekonominin 2019 yılında %2,9, 2020 yılında ise 2,8 gibi düşük oranlarda büyüyeceği tahminleri yer alıyor. Küresel ekonomideki yavaşlamanın 2018’in ortalarında başladığı ve düzenli olarak bu yönde devam ettiği kaydediliyor.
Dünya Bankası İcra Kurulu Başkanı Kristalina Georgieva; “2018’in başında küresel ekonomi tam güçte idi, ancak yıl boyunca hız kaybetti ve önümüzdeki yıl bu gelişme daha sarsıntılı olabilir. Gelişmekte olan ülkeler için ekonomik ve finansal yükler yoğunlaştıkça, dünyanın aşırı yoksulluğu azaltma konusundaki ilerlemesi tehlikeye girebilir. İvmeyi sürdürmek için ülkelerin insanlara yatırım yapması, kapsayıcı büyümeyi teşvik etmesi ve güçlüğe dayanıklı toplumlar kurması gerekiyor” dedi.
2019 için yapılan tahminlerini yeniden gözden geçiren Dünya Bankası, daha önceden açıkladığı büyüme rakamını %2,9’e çekerken; uluslararası ticaret ve imalat faaliyetlerinin yavaşladığına, ticaret gerginliğinin arttığına ve bazı büyük yükselen pazarlar ve gelişmekte olan ekonomilerde önemli finansal pazar baskıları yaşandığına dikkati çekti. Dünya Bankası raporunda düşük gelirli ülkelerin borç açıklarının sürekli arttığı, bunun ise daha pahalı finansman kaynaklara yönelime yol açtığı ifade ediliyor.
Gelişmiş Ülkeler İçin Büyüme Tahmini %2
Dünya Bankası’nın raporunda, gelişmiş ekonomiler arasındaki büyümenin bu yıl %2’ye düşeceği tahmin ediyor. Yükselen pazarlar ve gelişmekte olan ekonomilerde ise, dış talebin yavaşlaması, borçlanma maliyetlerinin artması ve sürekli politika belirsizliğinin öne çıktığı vurgulanıyor. Bu grup içinse, 2019’daki büyümenin beklenenden daha zayıf şekilde, %4,2 olacağı tahmin ediliyor.
Emtia ihracatçılarındaki yükseliş durgunlaşırken, emtia ithalatlarının faaliyetleri yavaşladı. Yükselen pazarlar ve gelişmekte olan ekonomilerde kişi başına düşen büyüme, gelişmiş ekonomilerle gelir açığını daraltmak için %35 oranında yetersiz olacaktır. Kırılganlık, çatışma ve şiddetten etkilenen ülkelerde bu oran %60’a yükseliyor.
Birçok yükselen pazar ve gelişmekte olan ülkede bazı gelişmeler ekonomik hareketliliği daha fazla frenleyebilir. Borçlanma maliyetlerindeki daha sert sıkılaştırma nedeniyle sermaye girişleri engellenebilir ve bu daha düşük büyümelere yol açabilir. Kamu ve özel borçlarındaki mevcut yükler, finansman koşullarında ve piyasa duyarlılığındaki değişiklikler nedeniyle kırılganlığı arttırabilir. Yoğunlaşan ticaret gerilimleri küresel büyümenin zayıflamasına ve küresel olarak birbirine bağlı değer zincirlerinin bozulmasına neden olabilir.
Gelişen ekonomilerde kayıtdışı istihdamın oranı %70
Dünya Bankası Grubu’nun Eşitsiz Büyüme, Finans ve Kurumlar Başkan Yardımcısı Ceyla Pazarbaşıoğlu şunları söyledi; “Yoksulluğu azaltmak ve ortak refahı arttırmak için sağlam ekonomik büyüme şart. Küresel ekonomiye ilişkin görünüm belirsizleşirken, beklenmedik durumların planlamasını güçlendirmek, ticareti kolaylaştırmak ve finansmana erişimi geliştirmek mevcut belirsizlikleri gidermek ve büyümeyi canlandırmak için çok önemli olacaktır.”
Raporda, yükselen pazar ve gelişmekte olan ekonomilerde kayıt dışı sektörün istihdamın %70’ine, GSYİH’nin ise %30’una denk geldiği belirtiliyor. Daha düşük verimlilik ve vergi gelirleri ve daha fazla yoksulluk ve eşitsizlikle ilişkili olduğu için, bu kaybedilen fırsatların bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Genel ekonomik gelişim ve refah için şu tavsiyeler sıralanıyor; Vergi ve düzenleyici yüklerin azaltılması, finansmana erişimin iyileştirilmesi, daha iyi eğitim ve kamu hizmetleri sunulması ve kamu gelir çerçevelerinin güçlendirilmesi, resmi ve gayri resmi sektörler arasında oyun alanını sağlamlaştırabilir.
Türk ekonomisi için ekonomik riskler arttı
Raporda bölgesel ve ülke bazlı görünümler de ele alınıyor. Avrupa bölgesi içinde değerlendirilen Türkiye’nin 2019 yılında %1,6 ile son 10 yılın en düşük seviyesinde kalacağı tahminine yer veriliyor. Bu düşük büyüme tahmininde önemli finansal pazar stresinin ve buna bağlı ekonomik etkilerin yer aldığı aktarılıyor. Yüksek enflasyon, yüksek faiz oranları ve düşük güven, tüketim ve yatırımların azalmasının ekonomik hareketliliği kısıtladığı açıklanıyor.
Türk lirasının geçen yıl %30 değer kaybettiği belirtilen raporda, geçen yıl enflasyon artışının, parasal sıkılaştırmada algılanan gecikme ve sermaye çıkışlarının bunda etkili olduğu savunuldu. Rapor; “Türkiye, yüksek enflasyon ve kurdaki değer düşüklüğünü azaltmaya yardımcı olmak için sıkı bir maliye politikası düzenlemeyi taahhüt etti” deniyor.
Dünya Bankası raporunda hükümetin Eylül 2018’de açıkladığı Yeni Ekonomik Program (YEP) makro istikrarın tekrar tesis edilmesi için iyi bir temel oluşturacağı belirtiyor. Bu yıl için %19, 2020 için %11 enflasyon tahmininde bulunan raporda, Türk ekonomisi 2020 yılında %3, 2021 yılında ise %4,2 oranında büyüyecek öngörüsü yer aldı.